Pole widzenia lornetki
Obszar, jaki jesteśmy w stanie zobaczyć lub odwzorować przy pomocy naszego instrumentu optycznego nazywa się polem widzenia. Możemy je przedstawić w postaci kątowej (kątowe pole widzenia) lub liniowej (liniowe pole widzenia). Zależności między nimi ilustruje poniższy rysunek:
Kątowe pole widzenia mówi nam, jaki kąt odwzorowuje w naszych oczach instrument optyczny. Wyrażamy je najczęściej w stopniach. Liniowe pole widzenia podawane jest w metrach na 1000 metrów (w Europie i Azji) lub w stopach na 1000 jardów (w USA).
Dokładny sposób przejścia z jednego systemu do drugiego wymaga użycia funkcji trygonometrycznej o nazwie tangens. Dla małych kątów (pola widzenia lornetek i teleskopów nie przekraczają typowo 10 stopni) tangens danego kąta można przybliżyć samym kątem wyrażonym w radianach. Korzystając z tego uproszczenia dostajemy bardzo prostą zależność pomiędzy miarą kątową i liniową. Aby otrzymać pole widzenia w metrach na 1000 metrów, trzeba kątowe pole widzenia pomnożyć przez 17.5.
I tak przykładowo, lornetka, której pole widzenia wynosi 6 stopni będzie miała liniowe pole widzenia 6*17.5 = 105 metrów na 1000 metrów. Lornetka o polu 2.5 stopnia będzie miała pole liniowe 2.5*17.5 = 43.75 czyli 44 metry na 1000 metrów.
Zależność liniowego pola widzenia wyrażonego w metrach na 1000 metrów od kątowego pola wyrażonego w stopniach przedstawia poniższy rysunek.
Chcąc przejść do jednostek anglosaskich (stop i jardów) musimy naszą kątową miarę pomnożyć przez 52.5. Czyli lornetka o polu widzenia 6 stopni będzie miała liniowe pole 315 stóp na 1000 jardów.
Im większe pole widzenia, tym lepszy komfort obserwacji. Mając do dyspozycji duże pole widzenia łatwiej jest znaleźć interesujący nas obiekt, np. ptaka w locie. Łatwiej też obserwować całe stado przelatujące na głowami.
Podczas doboru lornetek zasada jest zawsze jedna: im większe pole widzenia, tym lepiej.
Wielkość pola widzenia zależy od dwóch czynników:
– od powiększenia: im mniejsze powiększenie, tym większe pole widzenia,
– od konstrukcji okularów użytych przez producenta: im bardziej zaawansowane, czyli droższe okulary, tym większe pole widzenia.
Dobrej klasy lornetka wyposażona jest w okulary o własnym polu widzenia rzędu 60-65 stopni. Tańsze i prostsze lornetki dysponują polem widzenia okularów rzędu 50 stopni. Najgorzej jest z lornetkami z zoomem, których nie polecamy – ich okulary mają najmniejsze pole widzenia. Dla użytkownika lornetek pole widzenia jest bardzo istotne – może się okazać, że dwie lornetki o tym samym powiększeniu mają zdecydowanie różne pola widzenia. Np. model Nikon 8×30 E II dysponuje polem widzenia aż 8,8 stopnia, podczas, gdy Monarch 5 8×42 ma pole widzenia zaledwie 6,3 stopnia. Aby przekonać się, jakiej klasy okulary są wbudowane w interesującą nas lornetkę, wystarczy pomnożyć powiększenie przez pole widzenia lornetki. W ten sposób obliczymy, że lornetka Nikon 10×35 E II, która dysponuje polem widzenia 7 stopni została wyposażona w najwyższej jakości okulary o polu widzenia aż 70 stopni! To świetny wynik, dający ogromną przyjemność z obserwacji – mamy wrażenie, że wręcz zanurzamy się w obrazie!
Ale jest też druga strona medalu. W niektórych lornetkach o dużym polu widzenia odsunięcie źrenicy wyjściowej jest bardzo małe. Takie lornetki nie nadają się dla osób z astygmatyzmem, muszących obserwować w okularach. Z myślą o nich powstała właśnie seria Nikon Monarch 5, gdzie kosztem pola widzenia zaoferowano większy komfort obserwacji w okularach. Pamiętajmy też, że jeśli dwie lornetki o tym samym powiększeniu mają zbliżone pole widzenia, lornetka droższa oferować będzie lepszą ostrość obrazu przy brzegu pola widzenia.