Co to jest głębia ostrości w fotografii?
Głębia ostrości to jedno z najważniejszych pojęć w fotografii. Zrozumienie, czym jest głębia ostrości i wiedza o tym, jakie czynniki na to wpływają, to rzeczy, które wszyscy fotografowie powinni opanować. Wielu fotografów wie, że można kontrolować głębie ostrości, dostosowując przysłonę, ale czy tylko? Inaczej pisząc, głębią ostrości nazywamy zdolność obiektywu do oddawania ostrych obrazów przedmiotów położonych w rozmaitych odległościach od matrycy. Najogólniej odróżniamy: mały zakres owej przestrzeni, który określany jest jako płytką głębią ostrości oraz duży zakres opisywany jako rozległą głębię ostrości. Ale czy wiesz, że na to mają również wpływ inne czynniki? W tym artykule chcę w prosty sposób wyjaśnić, czym jest głębia ostrości i omówić sposoby, w jakie możesz ją kontrolować.
Przysłona a głębia ostrości
Odpowiadając na pytanie co to jest przysłona, to otwór w obiektywie, który przepuszcza światło do czujnika. Pomyśl o tym jako o źrenicy obiektywu. Rozszerza się, aby wpuścić więcej światła i kurczy się, aby ograniczyć światło, gdy jest jasno. (Pamiętaj o tym jak działa ISO w fotografii cyfrowej, gdyż zbyt duże spowoduje ziarno na zdjęciu) Przysłona jest prawdopodobnie pierwszą rzeczą, o której myśli większość fotografów, gdy chcą dostosować głębię ostrości. Duże przysłony, które korelują z małymi wartościami przysłony, dają bardzo małą głębię ostrości. Z drugiej strony małe przysłony lub duże liczby przysłony dają obrazy o dużej głębi ostrości. Poniżej znajdują się dwa zdjęcia. Pierwsze z przysłoną ustawioną na F/4, a drugie z przysłoną F/18 i podbitym ISO. Różnica jest ogromna.
Odległość od obiektu
Innym ważnym czynnikiem wpływającym na głębię ostrości jest odległość między aparatem a obiektem. Im mniejsza odległość, tym mniejsza głębia ostrości. Czy kiedykolwiek próbowałeś zrobić zbliżenie kwiatu lub owada, ale nie możesz wyostrzyć całego obiektu, nawet przy małej przysłonie? Dzieje się tak, ponieważ im bliżej obiektu znajdujesz się, tym mniejsza jest głębia ostrości. W Internecie dostępne są różne kalkulatory głębi ostrości. Możesz także pobrać aplikacje na swój telefon, która pomoże Ci w obliczeniach.
Ogniskowa obiektywu a głębia ostrości
Obiektywy szerokokątne (krótkie ogniskowe) mają większą głębię ostrości niż teleobiektywy (długie ogniskowe). Jeśli robisz zdjęcie i nie zmieniasz odległości między aparatem a obiektem, to prawda. Możesz to zobaczyć zilustrowane na tych dwóch zestawach obrazów poniżej. Górny zestaw kręcony jest na ogniskowej 70mm. Dno ustawione na 105mm. Oba zestawy zostały wykonane w odległości 2m od obiektu. Zwróć uwagę, że dla każdej pary zdjęć zrobionych przy tej samej przysłonie głębia ostrości jest większa dla obiektywu o węższej ogniskowej. Poniżej znajdują się zdjęcia na ogniskowej 24mm i 70mm. Obie na tej samej przysłonie.
Jaka głębia ostrości jest najlepsza?
Ustalenie zalet i wad płytkiej i głębokiej głębi ostrości jest uproszczeniem ułatwiającym zrozumienie tych narzędzi do obrazowania. Choć może to pozornie sugerować, że oba rozwiązania są lepsze, w rzeczywistości oba są równoważne, a ich użycie zależy tylko od tego efektu, który chcemy uzyskać na zdjęciu. Warto jednak w ten sposób przeanalizować obie sytuacje, aby łatwiej było operować obiektywem. Płytka głębia ostrości pozwala „wykadrować” główny motyw z tła. To znacznie ułatwia zwrócenie uwagi widzów na to, co najważniejsze. W pewnym sensie naśladowanie ludzkiej percepcji, skupienie uwagi na określonym miejscu i ograniczenie pola, podkreśla wagę określonego motywu. Z drugiej strony praca z małą głębią ostrości może pominąć coś ważnego. Efektywna praca w głębi ostrości pozwala kontrolować, co jest widoczne na obrazie jako ostre, a co jest ukryte w rozmyciu. Zakładając, że robisz zdjęcie rośliny i chcesz, aby było ostre, niewielka głębia ostrości nie tylko temu zapobiegnie, ale także odwróci uwagę widzów. W takiej sytuacji płytka głębia ostrości jest zarezerwowana dla zwrócenia uwagi na detale roślin, pięknie je podkreślając.
Inne czynniki, które warto znać
Rozmiar matrycy wpływa również na głębię ostrości. Aparaty bezlusterkowe z mniejszymi matrycami mają większą głębię ostrości. Musisz jednak uważać na porównanie. Musisz patrzeć na aparaty z obiektywami o tej samej efektywnej ogniskowej, aby pola widzenia były takie same. Jeśli fotografujesz z tej samej odległości między kamerą a obiektem, z tymi samymi aperturami, przekonasz się, że większe czujniki mają płytszą głębię. Dlatego wielu profesjonalnych fotografów portretowych lubi używać aparatów pełnoklatkowych. Oto przykład. Pełnoklatkowy aparat z obiektywem 120 mm, aparat APS-C z obiektywem 80 mm i aparat Micro 4/3 z obiektywem 60 mm (wszystkie takie same pola widzenia) są ustawione na przysłonę f/9 i odległość kamera-obiekt 5,0m.
Jeśli już wiesz co to jest głębia ostrości, zdobądź wiedzę na temat innym aspektów w fotografii, aby potem móc robić świetne zdjęcia! Dowiedz się co to jest dystorsja i jak jej uniknąć oraz co to jest winietowanie, gdyż umiejętnie użyte daje niesamowity efekt. Kolejnym fundamentem jest balans bieli w fotografii, zdolność operowania nim na pewno ci się przyda nie jeden raz. Zakładając, że już wiesz jak działa ISO i co to jest czas naświetlania ;)