Winietowanie w fotografii

Winietowanie to wada obrazu uzyskiwanego w urządzeniu optycznym polegająca na niedoświetleniu brzegów kadru, spowodowana niedoskonałością optyki urządzenia, zakłóceniem brzegów toru optycznego innymi elementami urządzenia, lub też wywołana nieodpowiednim oświetleniem. W niektórych przypadkach winietowanie jest celowo wprowadzanym efektem artystycznym, mającym zwrócić uwagę na centralną część kadru.

Przyczyny zjawiska winietowania

Jakość optyki urządzenia - Użycie aparatu fotograficznego ze słabej jakości obiektywem. W ekstremalnych przypadkach przyciemnienie obrazu może wystąpić nie tylko w rogach, ale nawet wokół całości kadru.

• Użycie obiektywu przy całkowicie otwartej przysłonie (szczególnie dotyczy to obiektywów jasnych, a także krótkoogniskowych) – w tej sytuacji zdarza się, że nawet producenci najlepszych obiektywów lojalnie informują o wysokim poziomie winietowania.
• Użycie pierścieni pośrednich z niektórymi obiektywami.
• Użycie obiektywów o mniejszym polu krycia niż wymagane (zob. pole obrazowe obiektywu), cyfrowych (oznaczenie D, DA, DT lub DX) w aparatach małoobrazkowych czy małoobrazkowych w aparatach średnioformatowych.

Niewłaściwe oświetlenie

• Użycie lampy błyskowej o zbyt wąskim kącie padania światła w stosunku do kąta widzenia obiektywu (źle dobrana lampa o stałym kącie lub źle ustawiona lampa o kącie regulowanym).
• Przysłonięcie brzegów kadru
• Nieodpowiednia (za długa w stosunku do ogniskowej) osłona obiektywu.
• Niepoprawnie założona (obrócona) osłona przeciwsłoneczna w obiektywie szerokokątnym.
• Założenie na obiektyw nieodpowiedniego filtru (zbyt wystającego do przodu) lub założenie na obiektyw zbyt dużej liczby filtrów – im krótsza ogniskowa, tym większe ma to znaczenie – najczęściej ma to miejsce w przypadku stosowania filtru polaryzacyjnego wraz z innym filtrem np. ocieplającym.

Sposoby redukcji winietowania

W przypadku winietowania spowodowanego samą optyką obiektywu, efekt winietowania maleje wraz ze wzrostem przysłony, a w obiektywach zmiennoogniskowych efekt winietowania maleje wraz ze wzrostem ogniskowej.

Winietowanie można kompensować odpowiednim doświetleniem brzegów planu przy pomocy specjalnego filtra szarego z ciemnym środkiem i jasnym brzegiem, lub, w przypadku obrazu w formie cyfrowej, korygować w programie graficznym.