Zjawisko dyspersji światła

Dyspersja światła (in. rozszczepienie światła) to zależność współczynnika załamania ośrodka od częstotliwości fali świetlnej. Stanowi ona parametr określający własności materiałów. Inaczej mówiąc, jest to zjawisko rozkładu światła na składowe barwne.

Jednym ze skutków dyspersji jest to, że wiązki światła o różnych barwach (długościach fal), padające na granicę ośrodków pod kątem innym od zera, załamują się pod różnymi kątami. Efekt ten można zaobserwować, gdy światło białe pada na pryzmat i ulega rozszczepieniu na barwy tęczy. Minerały o dużej dyspersji odpowiednio oszlifowane mienią się różnymi barwami w wyniku rozszczepiania światła białego.

Poniższy obrazem przedstawia rozszczepienie światła białego w pryzmacie o dużej (u góry) i małej (na dole) dyspersji:

Dla niemalże każdego materiału rozchodzenie się światła jest dyspersyjne. Zjawisko załamania (refrakcji) zachodzi dla fal o różnej częstotliwości z różną siłą (dla ośrodków dyspersyjnych).

Dyspersja w fotografii

W większości urządzeń optycznych takich, jak obiektywy, aparaty fotograficzne, lunety, lornetki i mikroskopy rozszczepienie światła czyli dyspersja jest zjawiskiem niekorzystnym prowadzącym do powstawania aberracji chromatycznej. Powoduje ona powstawanie na zdjęciu kolorowej obwódki wokół jasnych elementów na ciemnym tle.

Ponieważ załamanie światła widzialnego zależy od częstotliwości, to przy dyspersji normalnej najsłabiej załamuje się światło czerwone, a najbardziej fioletowe (o najwyższej częstości). Zjawisko to wykorzystuje się do budowy soczewek korygujących aberrację chromatyczną (zob. achromat, apochromat).