Co to jest ISO w fotografii i jak je ustawiać?
Przy wykonaniu prawidłowo naświetlonego zdjęcia, w grę wchodzą trzy kluczowe ustawienia aparatu cyfrowego — przysłona, czas otwarcia migawki i ISO. Te trzy ustawienia współpracują ze sobą w tym, co fotografowie powszechnie nazywają trójkątem ekspozycji. ISO jest jednym z kluczowych ustawień, które każdy fotograf powinien znać i zrozumieć. Jest to skrót od Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ang. International Organization for Standardization), która jest odpowiedzialna za określanie standardów dla różnych dziedzin, w tym również dla fotografii. W kontekście fotografii ISO odnosi się do czułości matrycy lub filmu na światło. Zrozumienie, jak działa ISO i jak go prawidłowo ustawić, jest istotne dla osiągnięcia pożądanych efektów w fotografii.
ISO w aparacie analogowym vs cyfrowym
Jeśli kiedykolwiek fotografowałeś z filmem, znasz różne numery związane z paczką filmu, którą kupowałeś w sklepie. Kodak Gold 200, Fujifilm Velvia 50, Agfa APX 400 itd. Cyfra w nomenklaturze filmu odnosiła się do jego szybkości, czasem podawana jako liczba ASA, a im wyższy numer, tym bardziej czuły był film na światło. Ta czułość była funkcją wielkości ziaren światłoczułych na kawałku filmu, a także właściwości różnych substancji chemicznych użytych do wytworzenia filmu.
Istnieją różne międzynarodowe standardy dotyczące kolorowych negatywów, czarno-białych negatywów i kolorowych klisz do przezroczy, ale system numeracji pozostaje niezmienny.
Aby dostosować czułość ISO, filmowcy mają tylko możliwość zmiany na film o innej szybkości. Po załadowaniu ISO jest stałe dla danej rolki filmu.
Gdy do walki wkroczyły aparaty cyfrowe, ISO opracowało standardy szybkości dla czujników cyfrowych. Na szczęście przypisali ten sam system numeracji czujnikom cyfrowym, co standardom filmowym. Jeśli nigdy nie kręciłeś filmu, prawdopodobnie nie martwisz się, że ISO jest wypowiadane w tym samym języku, ale dla tych, którzy przechodzą z filmu na cyfrowy, jest to mile widziane udogodnienie.
Ogromnym przełomem w fotografii cyfrowej jest to, że jeśli chodzi o czułość ISO, można wirtualnie zmieniać czułość matrycy podczas fotografowania. ISO jest teraz elektroniczną funkcją aparatu, a nie stałą wartością, jak miało to miejsce w przypadku konkretnej rolki filmu. Tak więc, obracając pokrętłem lub pstryknięciem przełącznika, możesz zmienić ISO czujnika aparatu dla każdego obrazu, jeśli chcesz.
Wskazówki - jak ustawić ISO w aparacie?
Twój aparat może być świetnym narzędziem edukacyjnym do nauki ISO. „Ustaw aparat na automatyczne ISO i spójrz wstecz na swoją pracę, aby zobaczyć, jakie ISO zostało zarejestrowane” — sugeruje fotograf Stephen Klise. „Pomoże ci zrozumieć związek między sytuacjami z życia wziętymi a ISO”.
Aby odpowiednio ustawić ISO, należy wziąć pod uwagę kilka czynników. Po pierwsze, warunki oświetleniowe. Jeśli masz do czynienia z dobrze oświetlonym miejscem, na przykład na zewnątrz w słoneczny dzień, można ustawić niższą wartość ISO, na przykład 100 lub 200, aby uzyskać czyste i ostre zdjęcia. Jednak w przypadku słabego oświetlenia, np. w pomieszczeniach o słabym oświetleniu lub wieczorem, konieczne może być zwiększenie wartości ISO, aby skompensować brak światła. W takim przypadku wartość ISO można ustawić na 400, 800 lub nawet wyższą, ale należy pamiętać o możliwości pojawienia się szumu. Wysokie ISO ma swoje zastosowanie w dziedzinie fotografii zwanej astrofotografią. W astrofotografii bardzo często jest wykorzystywane wysokie ISO w połączeniu z bardzo długimi czasami naświetlania. Dłuższe naświetlanie pozwala na zniwelowanie szumu wywołanego przez wysokie ISO oraz uchwycenie większej ilości szczegółów z obiektu, który fotografujemy.
Podczas gdy ziarnistość jest czasami wykorzystywana jako efekt artystyczny w fotografii, niższe wartości ISO dają mniej szumu lub ziarnistości na ostatecznym zdjęciu, co zwykle jest idealne. „Chcesz, aby czułość ISO była jak najniższa, a jednocześnie zamrażała akcję, nawet jeśli potrzebujesz trochę ziarna ze względów stylistycznych” — wyjaśnia fotograf Derek Boyd. „Im niższe ISO, tym bardziej szczegółowe zdjęcie”. Ale tylko dlatego, że twój aparat może fotografować z ISO 50, nie oznacza, że powinieneś robić to przez cały czas — eksperymentuj, aby wybrać ISO dla każdej sytuacji, aby osiągnąć pożądany poziom przejrzystości lub ziarna. Podczas gdy nieruchomy obiekt i użycie statywu mogą pomóc w uchwyceniu wyraźnych, cichych zdjęć w ciemnym otoczeniu, podczas fotografowania z ręki przy słabym oświetleniu zwiększenie czasu otwarcia migawki przy wysokich wartościach ISO może pomóc zredukować szum cyfrowy, jeśli chcesz mieć mniej ziarna. W dobrze oświetlonych scenach możesz nieco przymknąć przysłonę, aby zwiększyć wyrazistość zdjęcia.
ISO w fotografii - podsumowanie
Warto pamiętać, że współczesne aparaty cyfrowe oferują coraz lepszą jakość obrazu przy wyższych wartościach ISO, dzięki postępowi technologicznemu. Jednak nadal istnieje granica, powyżej której szumy mogą znacznie zniszczyć jakość obrazu. Dlatego warto eksperymentować i testować różne wartości ISO w różnych warunkach, aby znaleźć odpowiednią równowagę między czułością a jakością obrazu.
Wnioskiem jest to, że ISO jest kluczowym ustawieniem w fotografii, które pozwala dostosować czułość matrycy lub filmu na światło. Poprawne ustawienie ISO zależy od warunków oświetleniowych, stabilizacji obrazu oraz intencji artystycznych fotografa. Warto eksperymentować i praktykować, aby zdobyć pewność i zrozumienie tego ustawienia, co w rezultacie pozwoli na uzyskanie najlepszych efektów w fotografii.
Doświadczenie będzie Twoim najlepszym nauczycielem, ale możesz dowiedzieć się więcej o fotografowaniu w różnych sytuacjach od profesjonalnych fotografów. Aby dowiedzieć się więcej różnych aspektach fotografii, przeczytaj nasze inne blogi na temat poprawnego wykorzystania autofokusa, backlightingu czy głębi ostrości.